Als zelfstandige zonder personeel (ZZP’er) is het belangrijk om goed te begrijpen hoe de wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) jouw werkzaamheden in 2025 beïnvloedt. Hoewel de wet DBA al enige tijd van kracht is, worden de regels en handhaving ervan steeds strikter, vooral wanneer het gaat om het voorkomen van schijnzelfstandigheid. Hier zijn enkele punten waar je als ZZP’er op moet letten bij het aangaan van een opdracht met een opdrachtgever:
1. Zelfstandigheid aantonen
De wet DBA is bedoeld om te voorkomen dat je ten onrechte als zelfstandige wordt aangemerkt, terwijl je in feite als werknemer werkt. De belastingdienst kijkt naar de mate van zelfstandigheid die je hebt bij het uitvoeren van je werkzaamheden. Je moet aantonen dat je werkelijk een ondernemer bent en geen dienstbetrekking hebt. Let op de volgende factoren:
- Eigen ondernemerschap: Je moet risico lopen (financieel risico), zelf bepalen hoe en wanneer je werkt, en het kan zijn dat je meerdere opdrachtgevers hebt.
- Onafhankelijkheid: Jij bepaalt zelf de manier van werken en hebt controle over je werktijden.
- Eigen bedrijfsmiddelen: Je gebruikt vaak je eigen middelen, zoals computers, gereedschap, of software, en je hebt geen gezagsverhouding zoals een werknemer dat zou hebben.
2. Modelovereenkomsten (modelcontracten)
Hoewel modelovereenkomsten sinds 2016 beschikbaar zijn gesteld, blijven ze relevant in 2025. Ze worden nog “gerespecteerd”. Zorg ervoor dat je het juiste modelcontract gebruikt dat specifiek voor jouw situatie is, bijvoorbeeld:
- Als er sprake is van specifieke werkzaamheden (zoals een freelance schrijver, consultant, of IT-specialist), zoek dan een overeenkomst die past bij je vakgebied.
- Als je een eigen modelcontract hebt, is het verstandig om dit door een specialist te laten beoordelen door de Belastingdienst of een jurist.
3. Werkzaamheden en de mate van gezag
Een belangrijk punt is de vraag of je opdrachtgever ‘gezag’ over jou heeft. Bij een arbeidsovereenkomst is er altijd sprake van gezag, terwijl je als ZZP’er in principe geen gezag hoort te hebben. Denk hierbij aan:
- Begeleiding en toezicht: Als je opdrachtgever zich gedraagt als een werkgever, met veel controle over hoe en wanneer je werkt, kan dit als aanwijzing voor een arbeidsrelatie gelden.
- Opdrachtbegeleiding: Je moet het gevoel hebben dat je als zelfstandige werkt, met vrijheid in je werkwijze en geen opdracht om constant verantwoording af te leggen over je werk.
4. Gevolgen van schijnzelfstandigheid
Als de Belastingdienst na controle concludeert dat je feitelijk een werknemer bent, kan dit leiden tot naheffingen, boetes en andere belastingverplichtingen. Dit geldt zowel voor de opdrachtgever als voor jou. Daarom is het van belang om goed te documenteren dat je voldoet aan de voorwaarden van zelfstandigheid:
- Houd goede administratie bij (urenregistratie, facturen, contracten).
- Zorg ervoor dat je jouw onafhankelijkheid kunt aantonen, zoals het aanbieden van jouw diensten aan meerdere opdrachtgevers.
- Een gezagsverhouding kan ook implicaties hebben voor je belastingen, omdat de opdrachtgever mogelijk verplicht wordt om sociale premies en loonbelasting af te dragen.
5. Bewustzijn van de risico’s voor je opdrachtgever
De wet DBA geldt niet alleen voor jou als zelfstandige, maar ook voor je opdrachtgever. Als je niet duidelijk als zelfstandige kunt worden aangemerkt, kan de opdrachtgever verantwoordelijk worden gehouden voor de belastingafdracht en boetes. Dit risico moet worden besproken en afgestemd tussen jou en je opdrachtgever. In de praktijk zie je steeds vaker dat opdrachtgevers terughoudender worden in het inhuren van zelfstandigen uit angst voor een naheffing.
6. Tijdslimieten voor handhaving
De handhaving van de wet DBA was in de afgelopen jaren uitgesteld, maar de Belastingdienst zal vanaf 2025 strikter controleren. Het is dus belangrijk om voorbereid te zijn. Bij een controle kan de Belastingdienst bijvoorbeeld onderzoeken of je contract overeenkomt met het werk dat je uitvoert en of je wel echt zelfstandig werkt.
7. Kijken naar modelovereenkomsten en zekerheid
De modelovereenkomsten blijven een belangrijk hulpmiddel voor de Belastingdienst om te bepalen of er sprake is van een arbeidsovereenkomst of een echte ZZP-situatie. Zorg ervoor dat je goed op de hoogte bent van de meest recente modelovereenkomsten. Gebruik geen verouderde of onduidelijke overeenkomsten die mogelijk niet goed aansluiten bij de wetgeving.
8. Veranderingen in de wetgeving
Houd rekening met de mogelijkheid van wijzigingen in de wetgeving. De overheid kan nieuwe regels of verduidelijkingen uitbrengen die specifiek invloed hebben op de handhaving van de wet DBA en op de relatie tussen jou en je opdrachtgever. Het is daarom belangrijk om regelmatig de actualiteiten te volgen en bij te blijven.
9. Juridische en fiscale ondersteuning
Als je twijfelt over de status van je zelfstandigheid of de overeenkomst, kan het raadzaam zijn om juridisch advies in te winnen bij een expert. Er zijn verschillende organisaties die ZZP’ers kunnen ondersteunen bij het opstellen van contracten en het navigeren door de wet DBA.
Samenvattend:
- Zorg voor een duidelijke en goedgekeurde modelovereenkomst.
- Documenteer je werkzaamheden goed en bewijs je zelfstandigheid.
- Wees alert op gezagsverhouding en afhankelijkheid van je opdrachtgever.
- Wees voorbereid op striktere handhaving van de wet DBA in 2025.
Door hier goed op te letten, kun je als ZZP’er je werkrelatie met je opdrachtgever goed vormgeven. Lees daarvoor vooral ook verder over het voorkomen van de schijn van een arbeidsrelatie: de essentie.
DISCLAIMER: De informatie op deze website is uitsluitend bedoeld ter algemene informatie en is niet bedoeld als professioneel advies. Hoewel wij streven naar nauwkeurigheid en volledigheid, kunnen wij geen garanties bieden over de juistheid, actualiteit of geschiktheid van de informatie voor specifieke doeleinden. Wij moedigen bezoekers aan om onafhankelijk onderzoek te doen en, indien nodig, professioneel advies in te winnen alvorens beslissingen te nemen op basis van de verstrekte informatie. Het gebruik van deze website en de informatie daarin gebeurt op eigen risico.
De handhaving door de Belastingdienst is gebaseerd op de wetgeving rondom de Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) en Loonbelasting.
- Bronnen:
- Wet DBA – Overzicht wetgeving (Rijksoverheid)
- Handhavingsbeleid Belastingdienst (overzicht en praktijk) (Belastingdienst)
- Wet DBA en modelovereenkomsten (Rijksoverheid)
- Contractuele aansprakelijkheid en schijnzelfstandigheid (Belastingdienst)
